CO NOWEGO W PROCEDURZE CYWILNEJ OD LIPCA? (CZĘŚĆ I)

Za nami kolejna nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego, która weszła w życie 1 lipca 2023 r., wprowadzona ustawą z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2023.614 z dnia 2023.03.31).

Z założenia lipcowe zmiany mają mieć charakter naprawczy względem wcześniejszej noweli k.p.c. z  listopada 2019 roku. Wydaje się, że najbardziej krzywdzącym dla stron tj. ograniczającym prawo do sądu, był brak możliwości zaskarżenia postanowienia sądu II instancji o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych. Z uzasadnienia projektu ustawy wynika, że w trakcie obowiązywania ustawy, która weszła w życie 7 listopada 2019 r., ujawniły się kwestie wymagające ponownego przeanalizowania zaproponowanych rozwiązań. Głównym celem nowelizacji jest uproszczenie obowiązujących procedur, co ma przełożyć się na zmniejszenie obciążenia sądów i skrócenie czasu trwania postępowań. Celem zmian jest także ułatwienie stronom i pełnomocnikom kontaktu z sądem, jak również ułatwienie konsumentom dochodzenia swoich praw. W tej części wpisu opiszę zmiany mające istotne znaczenie z punktu widzenia pełnomocników procesowych.

Najistotniejszą zmianą odnoszącą się do pełnomocników profesjonalnych, wydaje się zmiana odnosząca się do wymogów formalnych pism procesowych składanych przez pełnomocników. Nowowprowadzony art. 128¹ k.p.c. nakłada bowiem obowiązek jasnego wyodrębnienia w pismach procesowych składanych przez pełnomocników: oświadczeń, twierdzeń oraz wniosków (w tym dowodowych). W przypadku natomiast niezachowania ww. wymogów, i zamieszczenia wniosków dowodowych jedynie w uzasadnieniu pisma procesowego, sankcją jest ich całkowite pominięcie przez sąd. Wnioski dowodowe będą musiały znajdować się zatem w treści petitum (części wstępnej pisma), co ma zwiększyć przejrzystość pism procesowych i usprawnić proces. Otwarte pozostaje pytanie, jak bardzo restrykcyjne podejście co do formułowanych przez pełnomocników wniosków, w szczególności dowodowych będą poodchodziły sądy.

Również ważną z punktu widzenia adwokatów i radców prawnych zmianą jest nowe brzmienie art.  91 pkt 1) k.p.c., zgodnie z którym pełnomocnictwo procesowe obejmuje z mocy samego prawa umocowanie do wszystkich łączących się ze sprawą czynności procesowych, nie wyłączając powództwa wzajemnego, skargi kasacyjnej, skargi o wznowienie postępowania i postępowania wywołanego ich wniesieniem, jak też wniesieniem interwencji głównej przeciwko mocodawcy. W poprzednim stanie prawnym, pełnomocnictwo procesowe uprawniało do wniesienia zażalenia do Sądu Najwyższego, ale już nie do wniesienia przypadku skargi kasacyjnej, której złożenie wymagało odrębnego, szczególnego umocowania (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 2021 r., sygn. akt V CZ 30/21).

Drugą zmianą w odniesieniu do pełnomocnictw jest nowa instytucja pełnomocnictwa do doręczeń (art. 88 § 2 k.p.c.), umożliwiająca osobie fizycznej odbieranie korespondencji sądowej w imieniu strony, skutkujące doręczeniem. To uprawnienie będzie przysługiwać nie tylko profesjonalnym pełnomocnikom, ale także każdemu obywatelowi.

Autor: r.pr. Aleksandra Ostrowska