Opłata sądowa w wysokości 5 mln od skargi na orzeczenie KIO jest niezgodna z Konstytucją

15 kwietnia br. Trybunał Konstytucyjny orzekł o niekonstytucyjności art. 34 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (dalej: UKSC) dot. wysokości opłaty od skargi od orzeczenia Krajowej Izby Odwoławczej w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. TK w sprawie o sygn. akt SK 12/13 uznał, że opłata sądowa w wysokości 5 mln zł ogranicza dostęp do sądu, a przez to art. 34 ust. 2 UKSCjest niezgodny z art. 45 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3, art. 77 ust. 2 i art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Wyrok TK nie jest zakresowy, co oznacza, że z dniem jego opublikowania uchylony zostanie cały art. 34 ust. 2 UKSC. To zaś oznacza, że podmioty skarżące wyroki KIO będą uiszczać opłatę stałą wynikającą z art. 34 ust. 1 ustawy. W praktyce wyniesie ona od 37,5 tys. zł do 100 tys. zł.

Warto podkreślić, że Trybunał Konstytucyjny zajmował się kontrowersyjnym przepisem nie po raz pierwszy.

14 stycznia br. TK (sygn. akt SK 25/11) orzekł, że art. 34 ust. 2 UKSC w zakresie, w jakim określa opłatę 5 procent, nie więcej niż 5 000 000 zł, od skargi na orzeczenie KIO, jest zgodna z prawem do sądu.

W ww. orzeczeniu, zdaniem TK, ustalenie przez ustawodawcę w sposób procentowy opłaty stosunkowej, spełnia przesłanki sformułowane w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, jako swego rodzaju test konstytucyjności, wobec przepisów regulujących problematykę kosztów sądowych i przepis ten jest zgodny z art. 45 ust. 1 konstytucji. Zdaniem TK procentowe określenie opłaty od skargi na orzeczenie KIO nie różni się od zasady naliczenia opłaty stosunkowej w sprawach o prawa majątkowe, określonej także jako 5 procent wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia, a zatem tak określona wysokości wpisu nie prowadzi do naruszenia istoty prawa do sądu w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.

Jednak w orzeczeniu o sygn. akt SK 25/11 TK nie wypowiedział się w ogóle co do tego, czy opłata przekraczająca 100 tys. zł nie ogranicza w nadmierny sposób dostępności do sądu, a ogranizył się do kwestii procentowego określenia opłaty sądowej. W wyroku z 15 kwietnia br. sprawa dotyczyła maksymalnej opłaty, TK rozstrzygnął już merytorycznie i uznał przepis za niekonstytucyjny.

Opracowała: Marta Dębiak